De vervuilende datastapel
De aarde warmt op in een schrikbarend tempo. Vorig jaar overleed wereldwijd een recordaantal mensen aan de gevolgen van extreme hitte. Rampen zoals de recente overstromingen in Spanje zullen steeds vaker voorkomen. En de klimaatplannen schieten hopeloos tekort, met verwoestende gevolgen voor economieën en miljarden levens, waarschuwden de VN recentelijk. Dat geldt ook voor Nederland: de kans dat we het wettelijke klimaatdoel halen met de plannen van kabinet-Schoof is ‘heel erg onwaarschijnlijk’, oordeelde het PBL vorige maand.
We moeten minder vliegen, minder kleren kopen en minder vlees eten. Maar hoe zit het met onze digitale CO2-voetafdruk? Met de opkomst van AI is er een verborgen energieslurper in opkomst. Blijft de vraag naar AI in het huidige tempo groeien, dan verbruiken de systemen over drie jaar net zoveel energie als heel Nederland, becijferde wetenschapper Alex de Vries.
De uitstoot van de ICT-sector is goed voor 3,9% van de totale wereldwijde CO2-uitstoot. Dat is aanzienlijk meer dan de luchtvaart, met 2,5%. 15 uur video streamen staat qua energieverbruik gelijk aan een koelkast die een week aanstaat. Dit soort schokkende feiten komt naar voren in de NPO-documentaire Wat houdt ons tegen?
Toch slagen techbedrijven erin om grotendeels buiten het klimaatdebat te blijven, terwijl traditionele vervuilers zoals Shell, KLM en Tata Steel voortdurend onder vuur liggen. Met termen als de ‘cloud’ en ‘cyberspace’ wordt de illusie gewekt dat de techimpact immaterieel is, terwijl hun activiteiten wel degelijk fysieke ruimte en energie vergen, stelt internetpionier Marleen Stikker. Zo hebben we het wel over de ‘veestapel’, maar niet over de ‘datastapel’. Ondertussen stapelen zich in de ‘clouds’ immense hoeveelheden vervuilende dark data op: foto’s, bestanden en e-mails waar niemand meer naar omkijkt.
Techbedrijven claimen een duurzaam imago en benadrukken dat ze deels op groene energie draaien. Maar hun ongebreidelde groei leidt ertoe dat elders meer fossiele brandstoffen nodig zijn. Zo zou het windpark in de Wieringermeer stroom op kunnen wekken voor 370.000 huishoudens, maar gaat het grootste deel van de elektriciteit naar het datacenter van Microsoft.
Zakenbank JP Morgan waarschuwde dat de opmars van AI de watervoorziening in de Verenigde Staten verder onder druk zet. Grote datacenters kunnen wel 5 miljoen liter per dag verbruiken, evenveel als een stad met 50.000 inwoners.
Het is hoog tijd dat we niet alleen duurzaam reizen, kopen en eten, maar ook klimaatbewust gaan internetten. Én de grote vervuilers onder druk zetten. Kan de volgende actie van Extinction Rebellion in de Wieringerwerf?
Verscheen op 11 november als column in het Financieele Dagblad. Lees ook hier.